Xanthos Antik Kenti

Xanthos, Fethiye’den 55 kilometre uzaklıkta bulunan Kınık ilçesi sınırları içinde yer alır ve eski kayıtlara göre MÖ 8. yüzyılda kurulduğu düşünülmektedir. Tarihin babası Herodot’un hikayesine göre, Likyalılar, Sarpedon komutasında Truva Savaşı’na katılmış ve Xanthos’un kuruluşunun MÖ 1200 yıllarına kadar uzandığı varsayılmaktadır.

Xanthos Nehri, günümüzde Eşen olarak bilinir ve akarsuyun kıyılarında kurulduğu için Xanhtos adını almıştır. Likya dilinde Xanthos’un adı ARNNA olarak anılır. Türkçe’de kelimenin tam anlamıyla “sarı” olarak ifade edilir. Xanthos, komşu Likya birliklerinin en büyüğü ve en savaşçı kimliğe sahip halkıdır. Bu savaşçı kimliklerini ortaya koyan, 9. yüzyılda yazılmış bir graffiti şu şekildedir: “Gürültünün ortasında sakin bir şekilde dolaş, huzurda barış olduğunu hatırla. Başka türlü davranılması açıkça gerekmedikçe herkesle dost olmaya çalış. Sana yapılan kötülüğe verebileceğin en iyi yanıt unutmaktır. Affet ve unut. Ama kimseye teslim olma. Samimi ol; acele etmeden, kısa ve net konuş. Başkalarını da dinle. Aptal ve cahil olsalar bile dinle, çünkü dünyadaki herkesin bir hikayesi vardır. Sadece planlarından değil, başarılarından da keyif almaya çalış. İşine özen göster, ne kadar küçük olursa olsun, bu hayatta senin dayanağındır. Sevdiğin bir işi seçersen, hayatında bir an bile yorulmuş ve çalışmış hissetmezsin. İşini o kadar çok seversin ki başarıların bedenini ve kalbini güçlendirir ve verdiğin şeylerle yepyeni bir hayata başlarsın. Olduğun gibi ve göründüğün gibi ol. Sevmediğin halde seviyormuş gibi yapma. Çevrene önerilerde bulun ama domine etme. İnsanları yargılarsan, onları sevmeye vakit kalmaz. Aşka burun kıvırma, o çölün ortasında yemyeşil bir bahçedir. Her bitkinin sürekli bakıma ihtiyacı olduğunu unutma, o bahçeye layık bir bahçıvan olmak için. Ahlaksız kazanca tercih et kaybı. İlkinin acısı bir an sürer, diğerinin pişmanlığı bir ömür. Bazı idealler o kadar değerlidir ki o yolda yenilmek bile zafer sayılır. Bu dünyada bırakacağın en büyük miras dürüstlüktür. Yılların geçmesine öfkelenme, gençlikteki şeyleri bir gülümsemeyle geçmişe teslim et. Yapamadığın şeyler, yapabileceklerini engellemesin. Rüzgarın yönünü değiştiremediğinde, yelkenlerini rüzgara göre ayarla. Çünkü dünya, karşılaştığın fırtınaları değil, gemiyi limana getirip getirmediğini önemser. Zaman zaman isyana yönelsen bile, evreni yargılamanın imkansız olduğunu hatırla. Bu yüzden savaşırken bile kendinle barışık ol. Doğduğun zamanı hatırlıyor musun? Sen ağlarken herkes sevinçle gülüyordu. Öyle bir hayat geçir ki öldüğünde herkes ağlasın, sen mutlu bir şekilde gülümse. Sabırlı, sevgi dolu, erdemli ol. Sonuçta, tüm servetin sensin. Tüm kirine ve ihanetine rağmen dünyanın insanlar için hâlâ tek güzel yer olduğunu görmeye çalış. Xanthos.”

Bu yazıt, bugün bile dünyanın her yerinden birçok insanın ders çıkarabileceği gerçekten olağanüstü bir metindir. Xanthosluların kimlerle savaştığından biraz bahsedeyim. MÖ 5-6. yüzyılda, yüz binlerce askerden oluşan Pers ordusuna karşı 5-6 bin kişilik küçük ordularıyla sonuna kadar direnen Xanthos halkı, bitmek bilmeyen direnişlerine rağmen yenilmiştir. Şehir düşse bile esir olarak yaşamayı kabul edemedikleri için kadınlarını, çocuklarını ve hazinelerini kaleye kapatıp yakmışlardır. Bu savaşta sadece 80 kişi kaçabilmiştir. Pers ordusunun çekilmesinden sonra, kaçmayı başaran 80 kişi şehre geri döner ve Atina ile kurulan iyi ilişkiler sonucunda eski günlerine geri döner. Büyük İskender’in seferleri sırasında Pers ordusuna direnmeye çalışan Xanthos halkı, bu sefer de başarılı olamaz. MÖ 3. yüzyılda, Ptolemaioslar’dan sonra Mısır hanedanı, birçok Likya şehri gibi Suriye kralı III. Antiochos’un egemenliğini kabul etmek zorunda kalmıştır. MÖ 2. yüzyılda Likya Birliği’nin başkenti olan Xanthos, bu kez Romalı Brutus tarafından yıkılmış, ancak daha sonra İmparator Marcus Antonius’un çabalarıyla yeniden inşa edilmiştir. MÖ 1. yüzyılda Roma yönetimi altındaki Xanthos, İmparator Vespasianus adına inşa edilmiş ve bugün ayakta kalan birçok yapı bu döneme aittir.

Daha sonra Bizans yönetimi altına giren Xanthos, piskoposluk merkezi olarak bu dönemde de birçok yapı kazanmıştır. Arap akınları şehrin terk edilmesine neden olmuştur. 1838’de Charles Fellows, yeniden keşfedilen şehirden birçok rölyef ve heykel eserini alıp götürmüştür. Ne yazık ki bu eserler Londra’daki British Museum’da sergilenmektedir.

Şehirdeki mimari hakkında bilgi vermem gerekirse, Xanthos’un her iki tarafındaki akropolün duvarları, Helenistik dönemde yapılmış düz taş bloklardan oluşur. Likya akropolünün kuzeyinde Roma tiyatrosu yer alır. Xanthos tiyatrosunun derin orkestra çukuru, geç Roma dönemi gladyatör dövüşlerine özgüdür. Bu tiyatronun yüksek sahne binasının ön süslemeleriyle birlikte birinci katın detaylı yapısı günümüze ulaşmıştır. İki katlı Xanthos tiyatrosunun birinci katında 16 oturma sırası ve 12 merdiven bulunmaktadır. İkinci katta dört sıra korunmuş olsa da, bu bölümün üzerine çapraz olarak inşa edilen geç Doğu Roma duvarı, bu bölümdeki birçok oturma sırasının yok olduğunu göstermektedir. Tiyatronun ikinci katındaki önemli eksiklik nedeniyle gerçek kapasitesini belirlemek zor olsa da, mevcut durumuyla yaklaşık 3.000 kişilik bir kapasiteye sahiptir. Xanthos’un en ilginç kalıntıları, tiyatronun batısındaki dikdörtgen kaide üzerindeki ölü ailesi ve Roma dönemi agorasıdır. Agoranın kuzeydoğu köşesinde, Harpy Anıtı’na çok benzeyen, sağlam dikdörtgen gövdesinde Likya ve Yunan dillerinde yazılmış bir yazıt bulunan anıtsal bir mezar yükselir. Anıtın gövdesindeki yazıt, bugüne kadar bulunan en uzun Likya dili yazıtıdır ve Xanthoslu prens Kherei’nin maceralarını anlatır. Roma akropolünde birçok kaya mezarı ve kaide mezarı yan yana görülebilir. Bu bölgenin güney yamaçlarındaki Aslan Mezarı, Payava ve Merehi lahitlerinin kaideleri dışında tümü British Museum’da sergilenmektedir.

Xanthos Antik Kenti’ni içeren özel bir seyahat planı hazırlamamız ister misiniz? Uzmanlığımızdan faydalanın. Romantik balayı turlarından, manzaralı kendi kendine sürüşlü yol gezilerine, deneyimli fotoğrafçılarla fotoğraf turlarından, büyük destinasyonlarda kültürel turlara kadar her ilgi alanına ve isteğe uygun özel Türkiye turları sunuyoruz. Otel rezervasyonları, havaalanı transferleri, rehberli turlar ve birinci sınıf deneyimler dahil olmak üzere Türkiye Turları için her şeyi düzenliyoruz. Türkiye’de harika vakit geçirmenizi ve seyahatinizin unutulmaz olmasını istiyoruz; çünkü bizzat birçok Türkiye turuna eşlik ettik. Tüm seyahat detaylarınız için sadece bir kişiyle iletişim kurmayı, tam olarak seyahat ilgi alanlarınıza uygun özelleştirilmiş seyahat planları ve öneriler almayı hayal edin. Türkiye seyahatiniz için kişiselleştirilmiş günlük bir program almak için İletişim kurun ve Turkey Tour Organizer ile iletişime geçin.